Η Πτώση των δαιμόνων

Η Πτώση των δαιμόνων  Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

Μετά το γαλήνεμα του ανέμου και της θάλασσας, που με θαύμα πραγματοποίησε ο Ιησούς, έφτασε με πλοιάριο στην απέναντι ανατολική όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ, στην χώρα των Γεργεσηνών [ή ‘Γαδαρηνών’ ή ‘Γερασηνών’ σε ορισμένα χειρόγραφα: παραλιακής κωμόπολης στη χώρα των Γαδαρηνών]. Εκεί τον προϋπάντησαν δύο δαιμονισμένοι, οι οποίοι έβγαιναν από τα μνήματα, πολύ επικίνδυνοι, ώστε κανείς δεν ήταν δυνατόν να περάσει από το δρόμο εκείνον. Και φώναζαν: «Τι έχεις μαζί μας Ιησού, Υιέ του Θεού;» (ήτοι: Άβυσσος υπάρχει ανάμεσά μας). «Ήρθες εδώ για να μας βασανίσεις πριν την ώρα μας;» (δηλαδή πριν από την Τελική Κρίση, κατά την οποία γνωρίζουμε ότι θα καταλυθεί η δύναμή μας και θα τιμωρηθούμε;). Μακριά απ’ αυτούς ήταν μια μεγάλη αγέλη από χοίρους, που έβοσκαν. Και οι δαίμονες τον παρακαλούσαν και έλεγαν: «Αν μας διώξεις, άφησέ μας να πάμε στην αγέλη των χοίρων». Και ο Χριστός τούς είπε: «Πηγαίνετε». Αυτοί τότε βγήκαν και πήγαν στην αγέλη των χοίρων. Και ολόκληρη η αγέλη κατακρημνίστηκε στην θάλασσα και χάθηκε στα νερά. Οι δε βοσκοί έφυγαν, και όταν ήρθαν στην πόλη, τούς τα είπαν όλα για τους δαιμονισμένους. Και όλη η πόλη βγήκε σε συνάντηση του Ιησού και, όταν τον είδαν, τον παρακάλεσαν να φύγει από τα σύνορά τους.

Στην αμέσως προηγούμενη από την παρούσα αγιογραφική ενότητα, ο ευαγγελιστής Ματθαίος παρουσιάζει το θαύμα της κατάπαυσης της τρικυμίας από τη θεϊκή δύναμη του Ιησού, ενώ στην παρούσα παράγραφο αναφέρει το θαύμα με τη θεραπεία των Γαδαρηνών, ώστε να φανερώσει ότι ο Ιησούς είναι Κύριος και Θεός και ότι εξουσιάζει όχι μόνο τη φύση, αλλά και τον αόρατο υπερφυσικό κόσμο.

Στα Ευαγγέλια βλέπουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις θεράπευσε ο Ιησούς ανθρώπους από δαιμονοληπτικές καταστάσεις, διέτασσε τα δαιμόνια και απομακρύνονταν, ενώ έκανε και ένα σωρό άλλες θεραπείες διαφορετικής παθολογίας. Επομένως όχι μόνο ο Ιησούς, αλλά και οι Ιουδαίοι της εποχής Του -που ήσαν και είναι πανέξυπνοι άνθρωποι, διακριθέντες, μέχρι σήμερα, σε όλους τους τομείς του πολιτισμού- δεν βρίσκονταν σε σύγχυση, δεν ήσαν θρησκόληπτοι και δεισιδαίμονες, αλλά διέκριναν την έννοια της αμαρτίας και ασθενείας από το δαιμονισμό.

Οι δαιμονισμένοι είχαν καταντήσει κακοποιοί και επικίνδυνοι, μισούσαν τους ανθρώπους, τους θεωρούσαν εχθρούς τους, και κρύβονταν στα μνήματα. Ο σατανάς μισεί πράγματι τον άνθρωπο και θέλει το κακό του, τον εξευτελισμό του και το θάνατό του. Είναι ο χειρότερος τύραννος σε όσους του επιτρέπουν –με την ασεβή ζωή τους και τη φθαρμένη φαντασία τους- να τους εξουσιάζει. Αντίθετα, ο απόστολος Παύλος παρουσιάζει την εσωτερική ειρήνη και την προσωπική χαρά του πιστού, όταν λέγει: «Δεν ζω πλέον εγώ, αλλά ζει μέσα μου ο Χριστός» (Γαλ. 2,20). Για το φθοροποιό έργο του διαβόλου πολλές πληροφορίες αντλούμε από τη διδασκαλία των αποστόλων Πέτρου και Παύλου, από τη ζωή διαφόρων ασκητών και αγίων, του Μεγάλου Αντωνίου στην έρημο, το βιβλίο ‘Κλίμαξ’ του Ιωάννου του Σιναΐτου, τα έργα και τη διδασκαλία γενικά των Πατέρων της Εκκλησίας, του αγίου Γρηγορίου του Διαλόγου, του οσίου Εφραίμ του Σύρου, του αρχιεπισκόπου Μακαρίου Μόσχας, του Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, από τα βιβλία του αγίου Νικοδήμου και πολλών άλλων φωτισμένων εκκλησιαστικών συγγραφέων.

Προσβαλλόμενοι και μαστιγωμένοι από τις θείες και άκτιστες ακτίνες του Θεανθρώπου, οι δαίμονες φρίττουν, φοβούνται πολύ και διαβλέπουν την επερχόμενη –αρχής γενομένης από τα χρόνια της Επιφανείας του Μεσσία Χριστού- τιμωρία τους. Γι’ αυτό και με κραυγή μεγάλη αποκάλυψαν -και αποκαλύπτουν ακόμη και στην εποχή μας- όχι μόνο ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος, αλλά και πως δεν υπάρχει τίποτα το κοινό μεταξύ του Υιού του Θεού και του κόσμου της αποστασίας των διαβόλων. Οι αλήθειες αυτές που αποκάλυψαν οι επηρεασθέντες υπό πνευμάτων ακαθάρτων –και που αποτελούν διαχρονική εμπειρία της Εκκλησίας- είναι μια ακόμη απόδειξη πως η κατάστασή τους δεν οφειλόταν σε φρενοβλάβεια, αλλά πως ό,τι έπασχαν ήταν πέρα από τη δική τους θέληση και τις προσωπικές τους δυνάμεις.

Η αγέλη των χοίρων, που έβοσκαν πιο μακριά, ήσαν ακάθαρτα ζώα για τους Ιουδαίους -αλλά και για τους Αιγύπτιους και Άραβες- και μόνο οι εθνικοί τούς χρησιμοποιούσαν για τροφή. Ήτο αμαρτωλή πάντως ενασχόληση για εκείνους από τους Ιουδαίους που τους εξέτρεφαν. Τα δαιμόνια κατάλαβαν σύντομα ότι επρόκειτο να αλλάξουν διαμονή. Γι’ αυτό και παρακάλεσαν τον Χριστό να τους αφήσει τουλάχιστον να υπάγουν στους χοίρους, και όχι στην κόλαση -όπου μονίμως βασανίζονται- για να μην φύγουν από τον τόπο εκείνο, αλλά να συνεχίσουν με διάφορους τρόπους το φθοροποιό τους έργο. Η “παράκληση” αυτή των δαιμονίων σημαίνει ότι η ζωή όλων είναι στα χέρια του Θεού. Ούτε τα ζώα δεν μπορεί να επηρεάσει ο σατανάς, αν δεν το θελήσει ο Θεός. Ο οποίος ζυγιάζει πάντα το συμφέρον κάθε ανθρώπου και ενεργεί για τη σωτηρία του.

Στα Ευαγγέλια παρουσιάζεται ο Ιησούς να χρησιμοποιεί δύο θαυμαστές ενέργειές Του φαινομενικά κατά της φύσεως, ήτοι όταν εξήρανε την άκαρπη συκιά και όταν επέτρεψε την καταφυγή των δαιμονίων στους χοίρους, οπότε και γκρεμισθέντες πνίγηκαν μέσα στα νερά. Πέρα όμως από ανώριμους συναισθηματισμούς, αναγνωρίζουμε ότι και αυτά ακόμη τα θαύματα δεν έγιναν χωρίς λόγο, αλλά για να υποδεικνύουν, σε όλες τις γενιές: (α) πόσο ξερός θα μείνει από θεία Χάρη ο άνθρωπος αν δεν ενωθεί με την αγάπη του Θεού, και (β) ποίας μεγάλης έκτασης ζημία επιζητεί να καταφέρει εναντίον των ανθρώπων το είδος του διαβόλου. Άλλωστε, και στην τελευταία περίπτωσή μας, το προκύψαν όφελος υπήρξε πολύ μεγαλύτερο: Οι τρωθέντες άνθρωποι σώθηκαν, τα απαγορευμένα ζώα χάθηκαν, η πόλη ελευθερώθηκε από τη μεταφυσική αυτή πληγή, το πνευματικό μάθημα δόθηκε στους Γεργεσηνούς που ήσαν και αυτοί φταίχτες, ο Χριστός αποδείχτηκε Σωτήρας και Κύριος.

Οι κάτοικοι της πόλης, όταν ήρθαν και διαπίστωσαν τα γενόμενα, αντί να αγκαλιάσουν τον Ιησού και να μετανοήσουν, του ζήτησαν να φύγει μακριά τους. Ήσαν απ’ ότι φαίνεται άπιστοι και πνευματικά αναίσθητοι –η ίδια αρνητική προσέγγιση παρατηρείται και σε πολλούς ανθρώπους της εποχής μας, στη σχέση τους με την Αποκάλυψη του Θεού. Ο φόβος από τα θαύμα ενήργησε αντιστρόφως, κι αυτό γιατί δεν ήσαν άνθρωποι του Θεού και η ζωή τοχυς ήταν πωρωμένη στην κακία. Το γεγονός αυτό της εκδίωξης του Ιησού από τα μέρη εκείνα, συνηγορεί επιπλέον υπέρ της αληθείας της ευαγγελικής διήγησης, εφόσον, αν ήταν φανταστικό, θα παρουσίαζε τον Ιησού να θαυμάζεται και να προσκυνείται από τους κατοίκους των Γεργερηνών, όπως πράγματι έγινε στα μέρη της Γαλιλαίας και Ιουδαίας. Εκεί αντιμετωπιζόταν ο Χριστός ως μεγάλος προφήτης, θαυματοποιός και απεσταλμένος του Θεού, και όχι σαν μάγος και επικίνδυνος, όπως στις περιοχές των Γαδαρηνών.

Και σήμερα, όπως και τότε, ο εωσφόρος έχει τους συνεργάτες του στις κοινωνίες των ανθρώπων, που επιδίδονται σε μαγείες, πνευματισμό, δολοφονίες, ληστείες, τρομοκρατικά χτυπήματα, ανηθικότητα, πολέμους, εμπόριο ναρκωτικών και άλλα πολλά. Οι άνθρωποι όμως που βαθειά πιστεύουν στο Θεό, έχουν χρέος να μην εφησυχάζουν και δεν παραμένουν αδρανείς, παρά γίνονται απόστολοι αγάπης, όπως οι θεραπευθέντες πρώην δαιμονόπληκτοι του Ευαγγελίου. Πράγματι, στην παράλληλη διήγηση του Λουκά, ο Ιησούς προτρέπει τον ιαθέντα νέο ως εξής: “Γύρισε στο σπίτι σου και διηγήσου όσα έκανε σ’ εσένα ο Θεός”. Εκείνος τότε “έφυγε διαλαλώντας σ’ όλη την πόλη όσα (καλά) έκανε σ’ αυτόν ο Ιησούς” (βλ. Λουκ. 8,38-39).

Περί των Δαιμονισμένων

 Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου

1)«Οι δαιμονισμένοι αντιδρούν σε οτιδήποτε ιερό»
2)«Μη δίνετε σημασία στα λόγια του δαιμονισμένου»

Oι μαύρες δυνάμεις του Σκότους
«Οι δαιμονισμένοι αντιδρούν σε οτιδήποτε ιερό»

- Γέροντα, πως μπορεί κανείς να καταλάβη αν κάποιος είναι δαιμονισμένος και όχι ψυχοπαθής;

- Αυτό και ένας απλός γιατρός, ευλαβής, μπορεί να το καταλάβη. Όσοι πάσχουν από δαιμόνιο, όταν πλησιάσουν σε κάτι ιερό, τινάζονται. Έτσι φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχουν δαιμόνιο.

Λίγο αγιασμό αν τους δώσης η με άγιο Λείψανο αν τους σταύρωσης, αντιδρούν, επειδή στρυμώχνονται μέσα τους τα δαιμόνια, ενώ, αν έχουν ψυχοπάθεια, δεν αντιδρούν καθόλου. Ακόμη και επάνω σου αν έχης έναν σταυρό και τους πλησίασης, ανησυχούν, ταράζονται.

Κάποτε σε μια αγρυπνία στο Άγιον Όρος μου είπαν οι πατέρες ότι έχουν τον λογισμό πως κάποιος λαϊκός που ήταν εκεί είχε δαιμόνιο.

Κάθησα στο διπλανό στασίδι και ακούμπησα επάνω του τον σταυρό μου που έχει Τίμιο Ξύλο. Τινάχθηκε επάνω· σηκώθηκε και πήγε στην άλλη μεριά. Όταν έφυγε λίγο ο κόσμος, πήγα με τρόπο δίπλα του. Πάλι τα ίδια. Κατάλαβα ότι πράγματι είχε δαιμόνιο.

Όταν μου φέρνουν στο Καλύβι παιδάκια και μου λένε ότι έχουν δαιμόνιο, για να διαπιστώσω αν είναι δαιμονισμένα, μερικές φορές παίρνω ένα τεμάχιο αγίου Λειψάνου του Αγίου Αρσενίου και το κρύβω στην χούφτα μου. Και να δήτε, ενώ έχω κλειστά και τα δυο χέρια μου, το παιδάκι, αν έχη δαιμόνιο, κοιτάζει φοβισμένο το χέρι με το όποιο κρατώ το άγιο Λείψανο.

Αν όμως δεν έχη δαιμόνιο, άλλα λ.χ. κάποια αρρώστια εγκεφαλική, δεν αντιδρά καθόλου. Άλλοτε πάλι τους δίνω νερό στο οποίο προηγουμένως έχω βουτήξει τεμάχιο άγιου Λειψάνου, αλλά, αν έχουν δαιμόνιο, δεν το πίνουν απομακρύνονται.

Σε ένα δαιμονισμένο παιδάκι έδωσα μια φορά να φάη πρώτα γλυκά, για να διψάση πολύ, και μετά του έφερα από αυτό το νερό. «Στον Γιαννάκη, είπα, θα δώσω πιο καλό νερό». Μόλις ήπιε λίγο, άρχισε να φωνάζη: «Αυτό το νερό με καίει. Τι έχει μέσα;». «Τίποτε», του λέω. «Τι με κάνεις; με καίει», φώναζε.«Δεν καίει εσένα· κάποιον άλλον καίει», του λέω. Τον σταύρωνα στο κεφάλι, και τινάζονταν τα χέρια, τα πόδια του... Έπαθε δαιμονική κρίση.

Το δαιμόνιο το έκανε ένα κουβάρι. Θυμάστε κι εκείνον τον φοιτητή που είχε έρθει εδώ παλιά; «Έχω μέσα μου δαιμόνιο, μου έλεγε, και με τυραννάει πολύ. Περνάω μαρτύριο από τον δαίμονα, γιατί με αναγκάζει να λέω και αισχρά. Έχω φθάσει σε απελπισία. Αισθάνομαι να με πιέζη μέσα μου, να με σφίγγη πότε εδώ, πότε εκεί», και ο καημένος έδειχνε την κοιλιά του, το στήθος, τα πλευρά, τα χέρια. Επειδή ήταν πολύ ευαίσθητος, για να μην τον πληγώσω και για να τον παρηγορήσω, του είπα: «Κοίταξε, δεν έχεις μέσα σου δαιμόνιο· μια εξωτερική δαιμονική επίδραση είναι επάνω σου».

Όταν πήγαμε στην εκκλησία, είπα στις αδελφές που ήταν εκεί να κάνουν ευχή για το δυστυχισμένο πλάσμα του Θεού, κι εγώ πήρα από το Ιερό ένα τεμάχιο αγίου Λειψάνου του Αγίου Αρσενίου, τον πλησίασα και τον ξαναρώτησα: «Σε ποιο σημείο σε πιέζει και σε βασανίζει ο δαίμονας; Που νομίζεις ότι βρίσκεται;».

Μου έδειξε τότε τα πλευρά του. «Που, εδώ;», τον ρώτησα και ακούμπησα επάνω την χούφτα μου με το άγιο Λείψανο. Βγάζει αμέσως ένα ουρλιαχτό! «Μ' έκαψες, μ' έκαψες! Δεν φεύγω...ω...ω! Δεν φεύγω!». Φώναζε, έβριζε, έλεγε αισχρά. Τότε άρχισα μέσα μου να λέω: Κύριε Ίησου Χριστέ, Κύριε Ιησού Χριστέ, δίωξε το ακάθαρτο πνεύμα από το πλάσμα Σου και να τον σταυρώνω με το ιερό Λείψανο.

Αυτό γινόταν επί είκοσι λεπτά. Ύστερα ο δαίμονας τον σπάραξε, τον έρριξε κάτω. Έκανε τούμπες. Το κουστούμι του έγινε μέσ' στις σκόνες. Τον σηκώσαμε όρθιο. Έτρεμε ολόκληρος και έκανε έντονες σπασμωδικές κινήσεις. Πιάσθηκε από το τέμπλο, για να στηριχτεί. Από τα χέρια του έτρεχε κρύος ιδρώτας, όπως είναι η δροσιά στα χορτάρια. Σε λίγο έφυγε ο δαίμονας και ηρέμησε. Έγινε καλά και τώρα είναι μια χαρά.

«Μη δίνετε σημασία στα λόγια του δαιμονισμένου»

- Γέροντα, τι πρέπει να προσεχή κανείς, όταν συζητά με έναν δαιμονισμένο;

- Να λέη την ευχή και να του φέρεται με καλωσύνη.

- Γέροντα, θυμούνται οι δαιμονισμένοι τι λένε πάνω στην κρίση τους;

- Άλλα τα θυμούνται και άλλα δεν τα θυμούνται. Δεν ξέρουμε πως εργάζεται ο Θεός. Μερικές φορές επιτρέπει να τα θυμούνται, για να ταπεινωθούν και να μετανοήσουν.

Και όταν ζητάη κάτι ο δαιμονισμένος, δεν είναι εύκολο να καταλάβη κανείς πότε αυτό είναι από τον διάβολο και πότε το έχει ανάγκη ο ίδιος.

Είχα συναντήσει κάπου μια δαιμονισμένη κοπέλα. Αυτή είχε διαβάσει Καζαντζάκη και πίστευε κάτι βλάσφημα πράγματα με αποτέλεσμα να δαιμονισθή.

Ξαφνικά την επίασε το δαιμόνιο και έβαλε κάτι φωνές! «Καίγομαι, καίγομαι!». Οι δικοί της την κρατούσαν, για να την σταυρώσω.

Μετά φώναζε: «Νερό, νερό!». Λέω:«Φέρτε της νερό». «Όχι, όχι, μου λένε, γιατί μας είπε κάποιος να μην κάνουμε υπακοή στον διάβολο». «Τώρα, λέω, η καημένη διψάει. Φέρτε νερό». Καταλάβαινα πότε ήταν το κάψιμο από τον διάβολο και πότε ήταν από δίψα. Ήπιε η καημένη κάνα-δυο ποτήρια νερό. «Κάρβουνα, έλεγε, έχω μέσα μου, τόσο κάψιμο νιώθω. Και έναν κουβά νερό να έπινα, δεν θα έσβηνε μέσα μου η φωτιά». Τέτοιο κάψιμο ένιωθε!

-Όταν, Γέροντα, φωνάζη ένας δαιμονισμένος, πως καταλαβαίνουμε πότε μιλάει ο διάβολος μέσω του άνθρωπου και πότε ο άνθρωπος;

- Όταν μιλάη ο διάβολος, τα χείλη δεν κινούνται κανονικά· κινούνται σαν μηχανή. Ενώ, όταν μιλάη ό άνθρωπος, κινούνται φυσιολογικά. Όταν φωνάζη ένας δαιμονισμένος, την ώρα που του διαβάζουν εξορκισμούς η οι άλλοι εύχονται γι' αυτόν, άλλοτε η ίδια η ψυχή βασανίζεται και λέει λ.χ. στον διάβολο: «φύγε, τι κάθεσαι;» και άλλοτε ο διάβολος βρίζει τον άνθρωπο η τον ιερέα η βλασφημάει τον Χριστό, την Παναγία, τους Άγιους. Άλλοτε λέει ψέματα η άλλοτε πιέζεται από την δύναμη του ονόματος του Χριστού να πη την αλήθεια.

Μερικές φορές πάλι ο δαιμονισμένος λέει δικά του από τα πνευματικά που έχει διαβάσει κ.λπ. Τι να πω; Μπερδεμένα πράγματα. Γι' αυτό, όταν συζητάτε μαζί του, να προσέχετε πολύ. Μη δίνετε σημασία στα λόγια του. Μπορεί να λέη λ.χ. «με καίς». Αν πράγματι τον καίς και πης «τον καίω», κάηκες. Αν δεν τον καίς και πιστέψης ότι τον καίς, κάηκες δυο φορές. Η μπορεί να φωνάζη «βρωμιάρες» και σε μια να πη: «Εσύ είσαι καθαρή». Αν εκείνη το πιστέψη, πάει, χάθηκε. Γι' αυτό μην κάνετε πειράματα με τον διάβολο.

Σε ένα μοναστήρι πήγαν έναν δαιμονισμένο και ο ηγούμενος είπε στους πατέρες να πάνε στην εκκλησία να κάνουν κομποσχοίνι. Είχαν εκεί και την κάρα του Αγίου Παρθενίου1, επισκόπου Λαμψάκου, και το δαιμόνιο στρυμώχθηκε πολύ. Συγχρόνως, ο ηγούμενος ανέθεσε και σε έναν ιερομόναχο να διάβαση στον δαιμονισμένο εξορκισμούς.

Ο ιερομόναχος αυτός ήταν ευλαβής μεν εξωτερικά, αλλά εσωτερικά είχε κρυφή υπερηφάνεια. Ήταν αγωνιστής και τυπικός σε όλα. Νουθετούσε πνευματικά τους άλλους, γιατί ήταν και λόγιος. Ο ίδιος όμως δεν βοηθιόταν από κανέναν, γιατί οι άλλοι, από σεβασμό, όταν τον έβλεπαν να κάνη κάτι στραβό, δίσταζαν να του το πούν.

Είχε δημιουργήσει ψευδαισθήσεις στον εαυτό του ότι είναι ο πιο ενάρετός της μονής κ.λπ. Ο πονηρός βρήκε ευκαιρία εκείνη την ημέρα να του κάνη κακό. Έβαλε την πονηριά του, για να του δώση την εντύπωση ότι αυτός διώχνει το δαιμόνιο από τον δαιμονισμένο.

Μόλις λοιπόν άρχισε να διαβάζη τους εξορκισμούς, άρχισε το δαιμόνιο να φωνάζη: «καίγομαι! που με διώχνεις, άσπλαχνε;», οπότε νόμισε ότι καίγεται από τον δικό του εξορκισμό - ενώ ο δαίμονας ζοριζόταν, γιατί προσεύχονταν και οι άλλοι πατέρες -, και απάντησε στον δαίμονα: «Να έρθης σ' εμένα».

Το είχε πεί αυτό ο Άγιος Παρθένιος σε ένα δαιμόνιο, άλλα εκείνος ήταν άγιος. Μια φορά δηλαδή που ένα δαιμόνιο φώναζε: «καίγομαι, καίγομαι, που να πάω;», ο Άγιος του είπε: «Έλα σ' εμένα». Τότε το δαιμόνιο είπε στον Άγιο: «και μόνον το όνομά σου με καίει, Παρθένιε!», και έφυγε από τον δαιμονισμένο που ταλαιπωρούσε.

Πήγε και αυτός να κάνη τον Άγιο Παρθένιο και δαιμονίσθηκε. Από εκείνη την στιγμή τον εξουσίαζε πια ο δαίμονας. Χρόνια ολόκληρα βασανιζόταν και δεν μπορούσε να αναπαυθή πουθενά. Συνέχεια γύριζε, πότε έξω στον κόσμο και πότε μέσα στο Άγιον Όρος. Τι τράβηξε ο καημένος!

Του είχε δημιουργήσει αυτή η κατάσταση ψυχική κούραση και σωματική κόπωση με τρεμούλα. Και να δήτε, ενώ ήταν καλός παπάς, δεν μπορούσε μετά να λειτουργήση[2]. Βλέπετε τι κάνει ο διάβολος;

- Γέροντα, έχει κάποια σχέση ο καφές με τις αντιδράσεις ενός δαιμονισμένου;

- Όταν το νευρικό σύστημα είναι ταραγμένο και πιή κανείς πολλούς καφέδες, κλονίζονται τα νεύρα και το ταγκαλάκι εκμεταλλεύεται αυτήν την κατάσταση. Δεν είναι ότι ο καφές είναι κάτι δαιμονικό. Χρησιμοποιεί το ταγκαλάκι την επίδρασή του στα νεύρα, και ο δαιμονισμένος αντιδράει χειρότερα.

ΠΕΡΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΩΝ

(Ἀποστολικὴ Σαγήνη σελ.243-244)

Ἐρώτησις : Ἔχει ἐξουσίαν ὁ πονηρὸς διάβολος νὰ εἰσέρχεται μέσα εἰς τὸν Ἄνθρωπον νὰ τὸν δαιμονίζει;

 Ἀπόκρισις : Ἄν ἴσως εἶχεν ἐξουσίαν ὁ πονηρὸς καὶ παγκάκιστος διάβολος, νὰ εἰσέρχεται μέσα εἰς τοὺς Ἄνθρώπους, μάλιστα εἰς ἡμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς, δὲν ἤθελε μείνει Ἄνθρωπος εἰς τὴν γῆν ὅλην, ὁποῦ νὰ ἦναι ὑγιὴς εἰς τὰς φρένας· καὶ λοιπὸν ὄχι εἰς ἄνθρωπον λογικὸν, μαλιστα καὶ βεβαπτισμένον, ἀλλ’ οὐδὲ εἰς ἄλογον ζῶον δὲν ἔχει ἐξουσίαν ὁ μιαρὸς καὶ παμβέβηλος νὰ εἰσέλθη· οὐδὲ εἰς αὐτοὺς τοὺς χοίρους δὲν ἠδήνατο νὰ εἰσέλθῃ, ἄν τότε δὲν τοῦ ἔδιδεν ἄδειαν ὁ Ἰησοῦς.

 Ἐρώτησις : Ἀλλὰ πῶς βλέπομεν πολλοὺς ὁποῦ δαιμονίζονται, μάλιστα ὁρθοδόξους χριστιανούς;

 Ἀπόκρισις : Τὰ κρίματα Κυρίου ἄβυσσος πολλὴ, καὶ δὲν εἰμπορεῖ ὁ μικρός μας νοῦς νὰ τὰ ἐννοήση· πλὴν γνώμην δίδωμεν καὶ ἡμεῖς οἱ εὐτελεῖς, λέγοντες, ὅτι μερικοὶ χριστιανοί, ὁποῦ δαιμονίζονται, εἶναι ἐρριμένοι εἰς κανέν θανάσιμον ἀμάρτημα, καὶ τόσον τῶν σφιγκτοδένει τὴν γλώσσαν τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον, ὁποῦ πηγαίνουν εἰς τὸν Πνευματικὸν, καὶ τὰ ἄλλα πάντα λέγουσιν ἐλευθέρως, καὶ τοῦτο μόνο τὸ ἀποσιωπῶσιν· ὅθεν ὁ πολυέλεος Κύριος, ὁπου δὲν θέλει τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι, τοὺς παραδίδει ἐδῶ πρόσκαιρα εἰς τὸν πονηρὸν δαίμονα, νὰ κάμῃ ἐκεῖνο, ὁπου ἤθελε νὰ κάμῃ ἐκεῖ εἰς αὐτοὺς· δηλαδὴ νὰ τῶν βασανίσῃ τὴν σάρκα, διὰ νὰ σωθῇ ἡ ψυχή των, καθῶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παύλος «παραδοῦναι τὸν τοιοῦτον τῷ Σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκός, ἵνα τὸ Πνεῦμα σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ».

 Ἐρώτησις : Ἀκολουθεῖ δὲ καὶ ἀπὸ ἄλλην αἰτίαν νὰ δαιμονισθῇ ὁ ἀνθρωπος;

Ἀπόκρισις : Ἀκολουθεῖ δὲ καὶ ἀπὸ ἄλλην αἰτίαν δαιμονισμὸς εἰς ἄνθρωπον, ὅταν φθάσῃ εἰς ἄκρον οἰήσεως καὶ ὑψηλοφροσύνης, καὶ νομίζει τὸν εὐατὸν του πλέον φρονιμώτερον καὶ καλλίτερον ἀπὸ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, τὸν ὁποῖον τὸν παραδίδει ὁ Θεὸς τοῦ πονηροῦ δαίμονος νὰ τὸν δαιμονίζῃ διὰ νὰ ἔλθῃ εἰς αἴσθησιν νὰ ταπεινωθῇ.

 Ἐρώτησις : Διατί δίδει ἄδεια ὁ Θεὸς εἰς τὸν πονηρὸν δαίμονα νὰ εἰσέρχεται καὶ εἰς ἄκακα βρέφη, νὰ τὰ δαιμονίζει καὶ αὐτὰ ἐλεεινῶς;

 Ἀπόκρισις : Συγχωρεῖ ὁ Θεὸς πολλάκις νὰ δαιμονίζονται καὶ ἄκακα βρέφη, διὰ νὰ τρομάζουν οἱ γονεῖς των, καὶ ἢ νὰ ταπεινωθοῦν ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνειαν καὶ ὑψηλοφροσύνην των, ἢ νὰ μετανοήσουν ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας των, καὶ νὰ σωφρονισθοῦν εἰς τὸ ἐξῆς ἀπὸ τὰς κακίας των.

 Ἐρώτησις : Διατί νὰ δαιμονίζονται πολλάκις καὶ ἀσεβεῖς;

Ἀπόκρισις : Δαιμονίζονται πολλάκις καὶ ἀσεβεῖς, διότι ἀναισχύντως, καὶ μέ μεγάλην τόλμην βλασφημοῦν τὰ θεῖα, καὶ τὴν πίστιν ἡμῶν τὴν ὁρθόδοξον, καὶ ὁ Θεὸς μὴ ὑποφέρων τὴν τοῦτων ἀναίδειαν, τοῦς παραδίδει εἰς τὸν δαίμονα νὰ τοὺς δαιμονίζῃ ἐλεεινῶς, ὁποῦ ἐξ ἑνὸς μὲν νὰ παιδευθῶσι διὰ νὰ μὴ βλασφημοῦν ἐξ ἄλλου δὲ, διὰ νὰ ἰδοῦν καὶ ἄλλοι νὰ τρομάξουν, ὁποῦ νὰ γνωρίσουν, ὅτι μία εἶναι ἡ πίστις τῶν χριστιανῶν, καθὼς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διὰ τὸν Ὑμένεον, καὶ Ἀλέξανδρον τὸν Χαλκέα· «παρέδωκα αὐτοὺς τῷ Σατανᾷ ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν».

 Ἐρώτησις : Καὶ ὁ σεληνιασμὸς δαιμόνιος εἶναι ἢ ὅχι;

Ἀπόκρισις : Καὶ ὁ σεληνιασμὸς δαιμόνιον εἶναι· ἀλλὰ δαιμόνιον, πολὺ δόλιον καὶ πανοῦργον, καὶ πονηρότερον ἀπὸ τὰ λοιπά· καὶ τοῦτο παραφυλάττει νά γένῃ ἡ σελήνη, καὶ τότε νὰ δαιμονίση τὸν Ἄνθρωπον, ὁποῦ κατοικεῖ, διὰ νὰ δώσῃ ὑπόνοιαν καὶ ὑποψίαν εἰς τοῦς ἀνθρώπους, ὅτι ἡ Σελήνη εἶναι αἰτία τοῦ κακοῦ, καὶ ἀκολούθως καὶ ὁ Θεὸς, ὁποῦ ἔκαμε τὴν Σελήνην, καὶ τοιουτοτρόπως νὰ παγιδεύῃ τοὺς ἀπλουστέρους νὰ πίπτουν εἰς μίαν μεγάλην βλάσφημίαν, διὰ νὰ κολάζονται οἱ ταλαίπωροι, μὴ ἠξεύροντες, ὅτι πάντα, ὅσα ἐποίησεν ὁ Θεὸς, εἶναι καλὰ, καὶ καλὰ λίαν, καὶ ἐπομένως καὶ ἡ Σελήνη, ὡς ποίημα καὶ κτίσμα Θεοῦ, εἶναι καλὴ καὶ χρήσιμος, καὶ κατὰ πολλὰ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ὠφέλιμος, καὶ ὄχι κακή, καὶ αἰτία δαιμονισμοῦ..

ΟΙ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ

1. Ἐγὼ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δούλειας. Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.

 2. Οὐ ποιήσεις σεαυτῶ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῆ γῆ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. Οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς, ἐγὼ γὰρ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδίδους ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοὶς μισοῦσί με καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου.

 3. Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω, οὐ γὰρ μὴ κα-θαρίση Κύριος ὁ Θεός σου τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίω.

 4. Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. Ἐξ ἡμέρας ἐργᾶ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῆ δὲ ἡμέρα τῆ ἑβδόμη σάββατα Κυρίω τῶ Θεῶ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγατήρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βούς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνος σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. Ἐν γὰρ ἐξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῆ ἡμέρα τὴν ἑβδόμην καὶ ἠγίασεν αὐτήν.

 5. Τίμᾳ τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ μακροχρόνιος γένη ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι.

 6. Οὐ μοιχεύσεις.

7. Οὐ κλέψεις.

 8. Οὐ φονεύσεις.

 9. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρία ψευδῆ.

10. Οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστίν.

ΤΑ 12 ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

 1) Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράττων.

 2) Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦ Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων·

3) Φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινόν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι’ Οὗ τὰ πάντα ἐγένετο.

 4) Τὸν δι’ ημᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου, καί ἐνανθρωπήσαντα.

 5) Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα, καὶ ταφέντα.

6) Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, κατὰ τὰς Γραφάς.

 7) Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοῦς οὐρανούς, καί καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς· Οὗ τῆς βασιλεῖας οὐκ ἔσται τέλος.

 8) Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ Κύριον, τὸ Ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν Προφητῶν.

9) Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν, καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν.

10) Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.

11) Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν.

12) Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.

ΤΑ 7 ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

1)    Τὸ τῆς Ἁγίας Τριάδος Δόγμα.

2)     Ἡ Θεότης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

3)     Ἡ Ἔνσαρκος Οἰκονομία.

4)     Ἡ Παρθενία τῆς Θεοτόκου.

5)     Ἡ προσκύνησις τῶν Ἁγίων Εἱκόνων.

6)     Ἡ Ἀθανασία τῆς ψυχῆς.

7)     Ἡ μέλλουσα ζωή.

ΟΙ ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ

ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεῖα τῶν οὐρανῶν.

Μακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται. Μακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν.

 Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται.

Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται.

Μακάριοι οἱ καθαροὶ τὴν καρδία ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται.

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοὶ ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται.

Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεῖα τῶν οὐρανῶν.

Μακάριοι ἔστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξουσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ῥῆμα καθ΄ἡμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ.

Χαίρετε καὶ ἀγαλλιάσθε ὅτι ὁ μισθὸς ἡμῶν πολὺς ἓν τοῖς οὐρανοῖς. Οὕτω γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ἡμῶν.

Μακάριοι οἱ πεινῶντες νῦν ὅτι χορτασθήσετε.

Μακάριοι οἱ κλαίοντες νῦν, ὅτι γελάσετε.

Μακάριοι οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσοντες αὐτόν. Καὶ μακάριος ἐστιν ὃς ἐὰν μὴ σκανδαλισθὴ ἓν ἐμοί.

 Μακάριοι οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι, οὖς ἐλθὼν ὁ κύριος εὑρήσει γρηγορούντας.

Μακάριος ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ὂν ἐλθὼν ὁ κύριος αὐτοῦ εὑρήσει αὐτὸν ποιοῦντα. Ἀληθῶς λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶσι τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτοῦ καταστήσει αὐτόν. Μακάριοι οἱ ὀφθαλμοί, ὅτι βλέπουσι, καὶ τὰ ὦτα ὑμῶν, ὅτι ἀκούουσιν.

Μακάριος εἰ Σιμῶν Βαριωνὰ ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι ἀλλ’ ὁ πατήρ μου ὁ ἓν οὐρανοῖς.

Μακάριαι αἱ στεῖραι καὶ κοιλίαι αἱ οὐκ ἐγέννησαν, καὶ μαστοὶ οἱ οὐκ ἐθήλασαν.

 Μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες.

ΤΑ ΟΥΑΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ

ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν παράκληση ἡμῶν.

Οὐαὶ ὑμῖν οἱ ἐμπεπλησμένοι ὅτι πεινάσετε.

 Οὐαὶ ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε.

Οὐαὶ ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἴπωσι πάντες οἱ ἄνθρωποι, κατὰ τὰ αὐτὰ ἐποίουν τοῖς ψευδοπροφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν.

 Οὐαὶ σοί, Χοραζὶν οὐαὶ σοί, Βηθσαιδὰ ὅτι οἱ ἐν Τύρῳ καὶ Σιδῶνι ἐγεννήθησαν αἱ δυνάμεις αἱ γενόμεναι ἐν ὑμῖν, πάλαι ἂν ἐν σάκκω καὶ σποδὼ καθήμεναι μετενόησαν.

 Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων, ἀνάγκη γάρ ἐστιν ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα πλὴν οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι οὑ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται.

Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταὶ ὅτι κατεσθίετε τάς οἰκίας τῶν χήρων. Καὶ προφάσει μακρὰ προσευχόμενοι διὰ τοῦτο λήψεσθε περισσότερον κρῖμα.

Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς & Φαρισαῖοι ὅτι κλείετε τὴν βασιλεῖα τῶν οὐρανῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὑμεῖς γὰρ οὐκ εἰσέρχεσθε οὐδὲ τοὺς εἰσερχομένους ἀφίετε εἰσελθεῖν.

 Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς & Φαρισαῖοι ὑποκριταὶ ὅτι περιάγετε τὴν θάλασσαν καὶ τὴν ξηρὰν ποιήσαι ἕνα προσήλυτον καὶ ὅταν γένηται ποιῆτε αὐτὸν υἱὸν γεέννης διπλότερον ὑμῶν.

Οὐαὶ ὑμῖν ὁδηγοὶ τυφλοὶ οἱ λέγοντες ὃς ἂν ὀμόσῃ ἐν τῷ ναῷ οὐδέν ἐστιν, ὃς δὲ ἂν ὀμόσῃ ἐν τῷ χρυσῷ τοῦ ναοῦ, ὀφείλει.

Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κίμινον καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου τὴν κρίσιν καὶ τὸ ἔλεον καὶ τὴν πίστιν.

 Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὅτι καθαρίζεται τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἐξ ἁρπαγῆς καὶ ἀδικίας. Καὶ ὑμῖν τοῖς νομικοῖς οὐαί, ὅτι φορτίζετε τοὺς ἀνθρώπους φορτία δυσβάστακτα, καὶ αὐτοὶ ἑνὶ τῶν δακτύλων ὑμῶν οὑ προσψαῦτε τοῖς φορτίοις.

Οὐαὶ ὑμῖν, ὅτι οἰκοδομεῖτε τὰ μνημεῖα τῶν προφητῶν, οἱ δὲ πατέρες ὑμῶν ἀπέκτειναν αὐτούς.

Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς νομικοῖς ὅτι ἤρατε τὴν κλεῖδα τῆς γνώσεως αὐτοὶ οὐκ εἰσήλθητε καὶ τοὺς εἰσερχομένους ἐκωλύσατε.